Hoe bouw ik mijn teksten op? Waar zet ik de kernboodschap?

Stephan Verwey Volkskrant

Met de billen bloot!

Mijn eerste blog ging over stap 1 van een handige schrijfaanpak: voorbereiden. Ik beloofde dat ik op de volgende stap terug zou komen, namelijk Doorschrijven en Formuleren. Wat is er ondertussen gebeurd: heel veel maar niets op bloggebied. Zou het dan toch te maken hebben met mijn voorkeur voor vloggen? Slap excuus want een schrijftrainer moet zelf ook met de billen bloot en dat betekent: schrijven.

Schrijf door zonder rem!

Dus zit ik op dit moment lekker door te schrijven zonder een interne redacteur die voortdurend op de rem trapt en roept: ‘die zin loopt niet en dat woord spel je fout!’. Ik laat mijn gedachten de vrije loop en ben enthousiast over elke zin en elk woord dat langs komt. Waar wil ik het accent op leggen in dit blog? Wie wil ik bereiken en wat wil ik dat de lezer onthoudt? Welke woorden passen daarbij? En welke schrijfstijl? Allemaal vragen die mij helpen met het vinden van de inhoud. En het merkwaardige is: diezelfde vragen kunnen me ook blokkeren en dat wil ik niet: DOORSCHRIJVEN DUS!

Rake zinnen maken

Als ik zo lekker aan het schrijven ben, merk ik dat ik toch af en toe denk: hoe schrijf ik mijn gedachten op papier op een rake manier? In mijn hoofd komt de lezer voorbij: de lezer heeft altijd gelijk. Dus ik moet zorgen voor een eenduidige boodschap. Helder en zonder ruis. Bovendien moet ik rekening houden met de tijd die de lezer heeft om mijn blog te lezen. De lezer heeft namelijk weinig tijd en zin om lange lappen tekst door te nemen. Hij moet getriggerd worden en de kern snel kunnen vinden.

Wat betekent dit voor mij als schrijver: rake zinnen maken en de kern voorop zetten. Ik moet schrijven zoals ik praat en daar hoef ik geen officiële taal van te maken. Wat ik vaak merk in mijn schrijftrainingen is dat de mensen worstelen met het onderscheid spreek- en schrijftaal. Ze trekken hun ‘schrijfjas’ aan en gaan hun heldere spreektaal omzetten in plechtige schrijftaal. Kies voor een variant: verzorgde spreektaal waarbij je begint met het belangrijkste.

Waar gáát het eigenlijk over???

Theo en Thea vragen zich af waar de tekst nu eigenlijk over gaat. Ik herken dit helemaal: als ik zakelijke teksten lees, ben ik vaak al even aan het lezen voordat ik me afvraag: waar gáát dit stuk eigenlijk over? Wat is het voor tekst en voor wie is hij bedoeld? Waarom is het vaak zo lastig om je door een lange zin, alinea, e-mail of adviesrapport te worstelen? Omdat de kern van de boodschap vaak achteraan staat. Sommige adviesrapporten lezen als een detective: de ontknoping, lees: het advies, staat op de laatste pagina. Voor een detective is dat goed, maar voor een lezer met weinig tijd niet. Zet dus de kern van je verhaal voorop en begin met je advies. Vertel je lezer wat hij verder kan verwachten in de tekst, zoals de onderbouwing van jouw advies en welke argumenten je hebt voor jouw keuze. Schrijf op wat je gaat vertellen, vertel het en sluit af met wat je verteld hebt. Wordt vervolgd!